لینک های فهرست مطالب
دیدنی‌ها و جاذبه‌های تاریخی رفسنجان
شهر رفسنجان در حاشیه جنوبی کویر لوت و در شمال غربی استان کرمان در عرض جغرافیایی ۳۰ درجه شمالی و طول جغرافیایی ۵۶ درجه شرقی قرار گرفته است. فاصله رفسنجان تا مرکز استان، شهر کرمان، ۱۱۰ کیلومتر است. رفسنجان بر سر راه‌های ارتباطی استان‌های کرمان، یزد، فارس، هرمزگان و سیستان و بلوچستان قرار دارد. عبور راه آهن تهران- بندرعباس از کنار این شهر و همچنین داشتن فرودگاه به این شهر موقعیت خاصی بخشیده است.
رفسنجان در ارتفاع ۱۴۶۰ متری از سطح دریا قرار دارد و با مساحتی حدود ۱۰۶۸۷ کیلومتر از شمال به شهرستان‌های بافق و زرند و از جنوب به شهرستان بردسیر و از غرب به شهرستان‌های انار و شهربابک و از شرق به شهرستان‌های کرمان و زرند محدود می‌شود. رفسنجان دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم و خشک میباشد. میزان بارندگی متوسط سالانه آن ۱۰۰ میلی متر است. طبق آمار سرشماری سال ۱۳۸۵، جمعیت این شهرستان حدود ۳۰۰ هزار نفر و جمعیت شهر رفسنجان به تنهایی بالغ بر حدود ۱۴۰ هزار نفر بوده است. شهرستان رفسنجان شامل ۳ مرکز شهری (کشکوئیه، سرچشمه و رفسنجان) و ۳ بخش (مرکزی، نوق و کشکوئیه) است. لازم به ذکر است که بخش انار که در تقسیمات کشوری از توابع شهرستان رفسنجان محسوب می‌شد، در سال ۱۳۸۸ از شهرستان رفسنجان منفک و به شهرستان انار تبدیل شده است. شهر رفسنجان دارای دو رودخانه فصلی به نام‌های شور و گیودری میباشد که اولی در محله عباس‌آباد و دومی در محله کمال‌آباد طی مسیر می‌کند. و گاهی باعث خرابی هم می‌شوند.
کوه‌های اصلی رفسنجان ادامه رشته کوه‌های زاگرس و فلات مرکزی ایران بوده و در جهت شمال غربی – جنوب شرقی است که معروف‌ترین این کوه‌ها، ارتفاعات سرچشمه، ارتفاعات داوران و بدبخت‌کوه می‌باشند.
گونه‌های گیاهی موجود در منطقه شامل کاروان‌کش، قیچ، گون، کسور، بنه، انجیر، بادام وحشی، تاغ، اسکنبیل و شور می‌باشند.
گونه‌های جانوری موجود در مناطق کوهستانی: کل و بز، قوچ و میش، آهو، جبیر، پلنگ، گرگ، کفتار، تشی و گربه وحشی میباشد. پرندگانی‌چون کبک و تیهو، عقاب، کبوتر، باقرقره و هوبره در منطقه یافت می‌شود.
تاریخ رفسنجان
در حاشیه شهر آثاری از تمدن‌های چندین هزار ساله ماقبل هخامنشیان موجود بوده است که بر اثر گذشت زمان به کلی محو و نابود گردیده‌اند. و در همین رابطه احتمال داده می‌شود که یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های سرزمین ایران بوده است و گویا قومی به نام «اسه کرته» از نژاد آریایی در سالیانی دور در این دیار سکنی گزیده باشند. نام رفسنجان برای نخستین بار در متون تاریخی قرن هشتم مربوط به دوره آل مظفر (۹۵-۷۱۳ هجری قمری) ذکر شده است.
بنا بر متون تاریخی، شهرهای باستانی رودان، اناس، ابان، اذکان در منطقه رفسنجان قرار داشته‌اند که جای دقیق آنها به غیر از اذکان پیدا شده است. شهر رودان در محل روستاهای شهر‌آباد، ملک‌آباد و اراضی اطراف آن تا روستای لاهیجان، واقع در شمال غربی شهر رفسنجان بوده است. محل دقیق شهر اناس در اراضی گرگین و سعادت‌آباد و فیض‌آباد، بعد از سه راهی سرچشمه متصل به شهر فعلی رفسنجان قرار داشته است و سرانجام شهر ابان در محل شهر انار کنونی بوده است. منطقه رفسنجان در طول تاریخ بین ایالت‌های فارس و کرمان دست به دست گشته است. در اوایل اسلام این منطقه جزو کرمان بوده و بعد جزو ایالت فارس شده و بعداً باز به کرمان برگشته است.
وجه تسمیه
در مورد علت نامگذاری این شهر به رفسنجان، روایات متعددی وجود دارد. بنا به یک روایت غالب، از آنجا که در این منطقه معادن غنی مس وجود دارد، .در گذشته نام این شهر رفسنکان بوده است. رفسنکان از دو کلمه رفسن و کان تشکیل شده است که رفسن در زبان پارسی باستان به معنی مس و کان هم به معنی معدن میباشد. واژه رفسنکان به مرور زمان به شکل معرب آن یعنی رفسنجان تبدیل شده است. همچنین مطابق روایتی دیگر، نام اولیه آن سنجان بوده است و چون در مسیر سیلاب‌ها قرار داشته است، بارها در اثر سیل دچار خرابی و نابودی شده است، به «رفت سنجان» معروف و سرانجام به رفسنجان تبدیل شده است.
اقتصاد رفسنجان
این منطقه بزرگترین قطب تولید پسته در جهان است به طوری که بیش از یک سوم باغات پسته کشور در رفسنجان قرار دارد. سطح زیر کشت آن حدود ۱۰۰ هزار هکتار است. بنابراین رفسنجان سهم قابل توجهی در صادرات سالیانه حدود ۲۰۰-۱۵۰ هزار تن پسته و کسب درآمد هنگفت ۲-۱ میلیارد دلاری برای کشور دارد. لازم به ذکر است که پسته بعد از فرش، در جایگاه دوم صادرات غیرنفتی کشور قرار دارد.
همچنین رفسنجان دارای معادن غنی مس، مرمر، سیلیس، تراورتن، نمک، سرب، پوکه معدنی، سنگ گچ، سنگ آهک، روی، سولفات سدیم، باریم و فلورین میباشد ظرفیت تولید مس را ۱۰۴۴ تن برآورد کرده‌اند. مجتمع مس سرچشمه که در ۵۰ کیلومتری جنوب رفسنجان واقع شده است، بیش از ۵ هزار نفر پرسنل دارد. مهمترین کارخانه‌های صنعتی رفسنجان شهر شامل صنایع وابسته به مس، ماشین‌آلات کشاورزی، فرآوری پسته، نئوپان، پنیر، فیبر نوری، تکنوپخت، موکت و کاشی می‌گردد. از صنایع دستی رفسنجان می‌توان پته، قالی، گلیم نام برد.
آموزش عالی در رفسنجان
شهر رفسنجان دارای مجموعه‌ی بزرگی از مراکز علمی‌و آموزشی است که از آن جمله می‌توان به دانشگاههای علوم پزشکی، دانشگاه ولی عصر (عج)، دانشگاه آزاد اسلامی، مرکز اسلامی‌کار، دانشگاه پیام نور، مرکز آموزش عالی علامه جعفری و مراکز تربیت معلم پسرانه و دخترانه و همچنین مرکز آموزش امام صادق (ع) اشاره کرد. با توجه به وجود ۶ مرکز دانشگاهی با حدود ۱۴ هزار دانشجو، شهر رفسنجان را می توان شهری دانشگاهی نامید. تعداد تقریبی اعضاء هیئت علمی و دانشجویان این ۶ مرکز دانشگاهی شرح زیر است:
۱- دانشگاه ولی عصر(عج)رفسنجان: ۱۵۰ نفر هیئت علمی و ۴۵۰۰ نفر دانشجو
۲- دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان: ۱۳۶ نفر هیئت علمی و ۱۳۱۴ نفر دانشجو
۳- دانشگاه پیام نور رفسنجان: ۹۸ نفر عضو هیئت علمی و ۲۹۳۲ نفر دانشجو
۴- دانشگاه آزاد اسلامی رفسنجان: ۱۰۴ نفر عضو هیئت علمی و ۲۲۰۰ نفر دانشجو
۵- مرکز آموزش عالی کار: ۵۰ نفر عضو هیئت علمی و ۱۰۵۰ نفر دانشجو
۶- مرکز آموزش عالی علامه جعفری: ۳۸ نفر عضو هیئت علمی و ۸۷۰ نفر دانشجو
دیدنی‌ها و جاذبه‌های تاریخی رفسنجان
۱- مجموعه حاج آقا علی: این مجموعه نمونه‌ای زیبا و باشکوه از معماری عصر قاجار است که در ۵ کیلومتری جنوب شرقی رفسنجان و در روستای قاسم آباد واقع شده است. این مجموعه شامل هشت قسمت می‌گردد که عبارتند از: بازار (مرکز تجاری)، آب‌انبار (تامین کننده آب اهالی که دارای سردری با آجرهای گلدار تزئین شده و دیوارهای آن دارای نقوش آجری و کاشیکاریهای زیبا است)، مسجد، کاروانسرا، حمام، حسینیه، یخدان (که در ۲ کیلومتری قاسم آباد و در روستای عباس آباد حاجی است و تامین کننده یخ مورد نیاز اهالی بود). قدمت این بنا به ۱۳۰ سال می‌رسد.
۲- باغسرای باقری: از خانه‌های قدیمی‌با سبک معماری سنتی با آجرنماهای زیبا، سقف‌های دارای نقش و نگار و سردر ورودی مزین به کاشیکاری فرشته و کتیبه‌ای که نام مبارک پنج تن بر آن نقش بسته است. باغسرای باقری در خیابان امام واقع شده و بنای آن را به عصر قاجاریه نسبت می‌دهند.
۳- کاروانسرای کبوترخان: از آثار باقیمانده دوره قاجاریه است و قدمتی قریب ۲۵۰ سال دارد دارای برجهای دیده بانی و آجرنمایی است که نقوش بدیعی دارد.
۴- کاروانسرای قدیمی‌قطب آباد: از جمله آثار تاریخی که ۴۰۰ سال قدمت دارد و در سال‌های اخیر بازسازی شده و به عنوان هتل، رستوران، کافی شاپ و چایخانه سنتی مورد استفاده قرار گرفته است.
۵- کاروانسرای شاه عباسی رفسنجان:در مرکز شهر (میدان شهید میرافضلی) با زیربنای ۳۰۰۰ متر مربع واقع شده و مربوط به اواخر دوره صفوی است.
۶- دروازه قطب آباد: نقوش زیبا و بازمانده بر بدنه برجهای دیده‌بانی دو سوی این دروازه حدیثی از شکوه گذشته آن است. این دروازه یکی از چهار دروازه شهر بوده‌است
۷- آب انبار مرادی: در خیابان بهشتی جنب موزه مردم شناسی واقع شده با برخورداری از معماری زیبا و تماشایی از جمله جاهای دیدنی بشمار می‌رود.
۸- حصار شهر رفسنجان: این حصار و دروازه‌های آن که قریب ۲۰۰ سال قبل به دستور امیر مفخم بختیاری حاکم کرمان در اطراف بهرام‌آباد ساخته شد، دارای چندین برج و باروی مستحکم و دروازه‌های چهارگانه (قطب آباد، علی آباد ؛ مزار و کمال آباد) بوده است.
۹- بازار شهر: این بازار که روزگاری مرکز تجارت رفسنجان بشمار می‌رفت و امروز نیز در مقابل اقتدار تجارت خیابانی ایستادگی می‌کند، قدمتی نزدیک به ۲۵۰ سال دارد. در جوار این بازار، قیصریه‌ای با قدمت ۲۰۰ سال قرار دارد، که جایگاه تجار عمده بود.
۱۰- موزه مردم‌شناسی: این موزه در خیابان شهید بهشتی واقع شده و کاربری سابق آن حمام بوده، درهای قدیمی‌با دستگیره‌های مخصوص، مجسمه‌هائی که پوشش زنان و مردان قدیم رفسنجان را به نمایش گذاشته‌اند.
امکانات دیدنی، تفریحی و ورزشی
۱- مجموعه فرهنگی، ورزشی و خدماتی موزه رفسنجان: اندیشه احداث بنا در سال ۱۳۷۱ شکل گرفت و مورد موافقت رئیس جمهور وقت قرار گرفت و پس از ۸ سال تلاش شبانه‌روزی در سال ۱۳۷۹ ببار نشست. این مجموعه در شمال غربی رفسنجان و در جوار بلوار مدرس قرار دارد. وسعت بوستان در حدود ۳۰ هکتار و زیربنای بخش فرهنگی حدود ۱۰ هزار متر مربع و شامل سه طبقه است: زیرزمین محل نگهداری و پژوهشکده اسناد؛ طبقه همکف شامل بخش‌های مختلف اداری؛ طبقه دوم شامل کتابخانه، مسجد، رستوران و آمفی تئاتر و موزه گرانبهایی است که تماشاگه تاریخ معاصر ایران است.
مساحت زیربنای موزه ۱۲۰۰۰ متر مربع است. مهمترین عملکرد موزه در بخش‌های تماشاگه تاریخ، انقلاب اسلامی، جنگ و رفسنجان‌شناسی میباشد. در گالری تماشاگه تاریخ، نقشه مصور و کامل سرزمین ایران باستان از مادها تا زمان حال و اشیاء نفیس اهدائی سران کشورهای مختلف در معرض دید عموم قرار می‌گیرد. گالری دوران معاصر شامل تابلوهای نفیس، تندیس‌ها، ظروف و اشیاء و تصاویر ماندگار تاریخ معاصر ایران است و شامل گالری دوران ریاست جمهوری و مجلس، گالری دوران سازندگی، گالری دفاع مقدس شامل تصاویر ۹۰۰ شهید دفاع مقدس از رفسنجان، گالری رفسنجان‌شناسی ؛ گالری پیشگیری از اعتیاد، گالری اسناد دولت، گالری نمایشگاه فعالیت‌های دفتر نشر معارف انقلاب.می گردد.
این مجموعه ارزشمند، همچنین دارای بخش‌های مختلف فرهنگی، زمین‌های متعدد ورزشی، استخر روباز و سرپوشیده، سالن‌های بدنسازی، زمین اسکیت، استادیوم ۳۰۰۰ نفره، دریاچه قایقرانی و سایر امکانات رفاهی و بخش‌های خدماتی و تجاری است.
۲- مجموعه تفریحی فرهنگی بهارستان: محلی زیبا و دیدنی نرسیده به میدان سردار سمت راست برای تفریح و استراحت با آلاچیقهای زیبا و خنک و همچنین دارای باشگاه تراپ (تیراندازی )، باغ کوچک پرندگان و وسایل بازی چوبی میباشد.
۳- پارک جوان: واقع در انتهای خیابان شریعتی شرقی که دارای وسایل بازی، دریاچه قایقرانی، پارک بادی، وسایل ورزشی درمانی، پارک ترافیک و فضای سبز زیبا است.
۴- پارک ترافیک:در داخل پارک جوان واقع شده در این پارک بچه‌ها با قوانین راهنمایی و رانندگی از جمله محل‌های عابر پیاده، ایستگاه اتوبوس و تابلوهای راهنمای رانندگی آشنا می‌شوند.
۵- بوستان معلم: بوستانی زیبا واقع در بلوار امام رضا(ع) که دارای انواع وسایل بازی، پارک بادی و ... است.
۶- - پارک مطهری: واقع در میدان بسیج دارای فضای سبز زیبا، وسایل بازی، دریاچه قایقرانی، وسایل ورزشی درمانی و ... میباشد.
۷- مجموعه تفریحی فرهنگی پارک بانوان: مجموعه فرهنگی تفریحی پارک بانوان به وسعت یک هکتاردر بلوار جمهوری توسط شهرداری رفسنجان در سال ۱۳۸۶ احداث شد. این مجموعه محیطی زیبا و امن برای بانوان و دارای امکاناتی چون آبنما، پرده آب، وسایل ورزشی درمانی، زمین اسکیت، وسایل بازی بچه‌ها، پیست دوچرخه سواری، پارکینگ دوچرخه و اتومبیل، مبلمان و ... میباشد.
۸- موزه حیات وحش شهرداری: در محل پارک جوان واقع شده و انواع گوناگون پرندگان و حیوانات تاکسیدرمی‌شده در آن قرار دهده شده‌اند و دارای آکواریومی از گونه‌های مختلف ماهی و همچنین کتابخانه است.
۹- پیست موتورسواری و اتومبیلرانی: پیست موتورسواری در زمینی به وسعت 5 هکتار در ابتدای جاده کرمان واقع شده و محلی امن برای علاقمندان به ورزش موتورسواری میباشد.
۱۰- شهربازی قدس: در محل میدان سردار سازندگی در اول جاده سرچشمه واقع شده است و با داشتن فضای سبز و زیبا و وسایل بازی متنوع، مکانی شاد و مهیج را ایجاد نموده است.
۱۱- باشگاه کارتینگ (اتومبیلرانی): در محل شهربازی قدس واقع شده و مکانی تفریحی برای علاقمندان ورزش کارتینگ میباشد.
۱۲- باشگاه سوارکاری شهرداری: ویژه خانم‌ها و آقایان در محل میدان میوه و تره بار قدیم واقع در میدان امام خمینی (ره) با مساحت کل ۲۲۰۰۰ متر مربع برای علاقمندان به این ورزش میباشد.
۱۳- باشگاه تراپ (تیراندازی ): این باشگاه با اهداف پروازی در محل بهارستان شهرداری نرسیده به میدان سردار سازندگی و سمت راست واقع شده است که محلی است برای آموزش ورزش تیراندازی با تفنگ ساچمه ای و بادی و همچنین تفریح برای علاقمندان به این رشته ورزشی است.
۱۴- باشگاه پینت‌بال: در محل مجموعه فرهنگی، ورزشی و خدماتی موزه رفسنجان واقع شده که یک ورزش شاد و مفرح گروهی است.
زیارتگاه‌ها
۱- بی‌بی حیات: در کوهستان خنامان که قدمت آن به ۴۰۰ سال می‌رسد.
۲- امام‌زاده بی‌بی گوهر در روستای داوران
۳- امام‌زاده عباس: در ۵۵ کیلومتری رفسنجان و ۶۰ کیلومتری بردسیر قرار دارد.
۴- امام‌زاده بی‌بی حیات: در منطقه بارجی و در ارتفاعات تفریحی و سیاحتی آن واقع شده و دارای گنبدی قدیمی‌است.
۵- امام‌زاده بی‌بی حیات: در محلی بنام باب حیاء ازدهستان‌های سرچشمه واقع شده است.
۶- امام‌زاده عبدالله:در گود احمد و ۴۰ کیلومتری جنوب رفسنجان و منطقه سرچشمه قرار دارد.
۷- امام‌زاده بی‌بی صفیه که در جاده سرچشمه قرار دارد.
۸- امام‌زاده ابراهیم: در ضلع غربی روستای بهرمان و در محوطه این قبرستان قدیمی واقع شده است
۹- امام‌زاده سید جلال‌الدین:در جوار روستای شمس‌آباد در ۵۰ کیلومتری غرب رفسنجان و در بخش نوق واقع شده است.
۱۰- امام‌زاده رضا معروف به پیر غریب:در جنوب غربی رفسنجان و ابتدای جاده یزد قرار دارد.
جاذبه‌های طبیعی
۱- کوه پورکان: این کوه در شمال شرقی شهر بابک و غرب شهرستان رفسنجان واقع شده است و از کوه‌هایی چون نجیب، اسپزا، محمدآباد و ... که ارتفاع غالب آنها بیش از ۲۵۰۰ متر میباشد، تشکیل یافته‌است. خشک‌رودها و مسیل‌های چندی از این کوهستان سرچشمه می‌گیرند که مهم ترین آنها رودخانه جاروچی نام دارد که رو به شمال جریان یافته و در شوره‌زارهای پیرامون انار فرو می‌ریزد.
۲- چشمه حسین‌آباد: این چشمه در فاصله ۳۶ کیلومتری جنوب‌غربی رفسنجان واقع شده است. مظهر چشمه در سردابه‌ای که با پله پایین می‌رود و در زمین‌های آبرفتی دوران چهارم که اطراف آن را چین‌خوردگی‌هایی پوشانده‌است، قرار دارد. آب این چشمه از نوع آبهای کلره، سدیک، سولفاته کلسیک و گوگردی است. در رابطه با خواص درمانی این نوع آب‌ها گفته شده است که به سبب داشتن گوگرد و ترکیبات کلره باعث درمان بیماری‌های رماتیسمی، پوستی، گوش و حلق و بینی و بیماری‌های زنان و مجاری ادرار می‌شوند.
۳- چشمه آب معدنی قاسم‌آباد: این چشمه به فاصله ۶ کیلومتری شرق رفسنجان در روستای قاسم آباد واقع شده و در اصل یک قنات قدیمی‌است که آب آن از سال‌های گذشته مورد استفاده درمانی، اهالی منطقه بوده است. آب این چشمه در درمان بیماری‌های رماتیسمی، گوش و حلق و بینی موثر میباشد و همچنین اثر نیرو بخش نیز دارد.
۴- چشمه معدنی داوران: این چشمه در ۵۸ کیلومتری شمال شرقی رفسنجان قرار گرفته است. مظهر چشمه در دهانه کوهی به نام دره زرد که در امتداد کوه داوران است، قرار دارد.
منابع مورد استفاده
۱- دانشنامه ویکی‌پدیا
۲- سایت فرمانداری رفسنجان
۳- سایت شهرداری رفسنجان
۴- سایت بیابان‌ها و کویرهای ایران
۵- انجمن پسته ایران
انتخاب حالت کور رنگی
سرخ کوری سبز کوری آبی کوری سرخ دشوار بینی سبز دشوار بینی آبی دشوار بینی تک رنگ بینی تک رنگ بینی مخروطیتغییر اندازه فونت:
تغییر فاصله بین کلمات:
تغییر فاصله بین خطوط:
تغییر نوع موس: